Kaszgar
Położony na zachodnim krańcu pustyni Takla Makan, otoczony z trzech stron pasmami górskimi Tien Szanu, Pamiru i Kunlunu, legendarne miasto, z ponad dwoma tysiącami lat historii Jeden z najważniejszych ośrodków handlowych Jedwabnego Szlaku, gdzie krzyżowały się drogi cywilizacji, miksowały kultury, religie i języki. Obecnie drugie co do wielkości miasto Xinjiangu – Ujgurskiego Regionu Autonomicznego Chińskiej Republiki Ludowej.
Fakty
Stare miasto Kaszgaru jest, a w zasadzie było, jednym z najlepiej zachowanych przykładów architektury islamskiej w Centralnej Azji. Z wąskimi uliczkami i ślepymi zaułkami, z domami, zbudowanymi głównie z cegły, gliny i drewna, z kolorowymi drzwiami lub bez, z balkonikami, z ciemnymi korytarzami, z otwartymi okiennicami, a przede wszystkim z ponad 200 tysiącami Ujgurów*, dla których ta część miasta była prawdziwym domem i życiem.
Już z początkiem XXI wieku chińskie władze przedstawiły nowy plan zagospodarowania przestrzennego Starego Miasta. Do 2003 roku zostało zrównanych z ziemią kilkaset domów. W kolejnych latach krytyka międzynarodowej opinii publicznej chwilowo wstrzymała ten proces. Po roku 2008 prace zostały wznowione. Ambitny plan zakłada, że w ciągu kilku następnych lat 85% Starego Miasta zostanie zniszczona, a na jego miejscu powstaną nowoczesne osiedla mieszkalne. Pozostałe 15% zostanie odrestaurowane i udostępnione jako atrakcja turystyczna.
*Ujgurzy – lud turecki, wyznawcy Islamu, największa grupa etniczna Xinjiangu – Ujgurskiego Regionu Autonomicznego Chińskiej Republiki Ludowej.
Dwa zdania
Władze chińskie opracowały plan przesiedlenia Ujgurów tłumacząc, iż zabudowania Starego Miasta nie zapewniają im odpowiedniego komfortu życia, duża część budynków nie posiada kanalizacji, istnieje wysokie ryzyko pożaru, a domy nie są odporne na ewentualne trzęsienia ziemi. Jak informuje chińska agencja informacyjna: ChRL zainwestowała ponad 500 milionów dolarów w program przesiedlenia ponad 200 tysięcy Ujgurów do nowo wybudowanych osiedli na obrzeżach miasta w trosce o ich zdrowie i bezpieczeństwo.
Opierając się na raporcie Ujgurskiej Organizacji Praw Człowieka można stwierdzić, iż chiński projekt ma na celu nie troskę o obywateli, a osłabienie społeczności ujgurskiej poprzez zwiększoną kontrolę nad ludźmi żyjącymi w nowych budynkach na monitorowanych osiedlach. Członkowie organizacji proponują, żeby zamiast budować nowe osiedla, chińskie władze zainwestowały w ulepszenie infrastruktury starych zabudowań oraz apelują o wpisanie Starego Miasta na Światową Listę Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Według aktywistów organizacji wszystkie apele i propozycje pozostają bez jakiejkolwiek odpowiedzi ze strony władz.
